Van jongs af aan was lezen niet mijn favoriete bezigheid. Ik werd al snel in speciale groepjes gezet. Ik vond het vreselijk als ik iets hardop moest lezen op school. Stiekem hoopte ik niet gekozen te worden door de juf. Blijkbaar had ze een waterdicht systeem, want ik ontkwam er nóóit aan. Mijn moeder is destijds zelfs nog op school een leesgroepje gaan leiden. Dank je mam! Het was een hele worsteling om door die boeken te komen, van de ene school naar de andere school.

Een paar jaar na het halen van mijn technische HBO diploma ging ik een tweede HBO opleiding doen in technische bedrijfskunde en toen wist ik het. Het kan niet missen. Ik zal vast dyslexie hebben. Het gaat zo moeilijk met die boeken lezen. Altijd te weinig tijd bij toetsen. In de familie komt dyslexie voor. Ik besloot om serieus te onderzoeken of ik mogelijk dyslexie zou hebben. Op mijn 26^e ging ik naar een expert en kreeg een assessment voorgeschoteld. Zie je wel! Uitslag: Dyslexie! Eindelijk erkenning. Eindelijk een letterlijke en figuurlijke verklaring. Bij het ‘dyslexiebureau’ hadden ze zoiets van ‘Kerel, je bent 26! Je hebt non-stop opleidingen en studies gedaan en met succes. Wat is je probleem?’ Tsja, daar ging het mij niet om. Ik zocht toen een verklaring.

Deze verklaring was fantastisch. Ik won er 30minuten extra tijd mee bij toetsen tijdens mijn deeltijd opleiding. Goed, dat was ook het enige wat er handig aan was. Vanaf dat punt ging het allemaal bergafwaarts. Mijn dyslexieverklaring werd een figuurlijk wapen der destructie. Ik gebruikte mijn ‘dyslexie’ als een hefboom om niet te hoeven presteren. Als een rapportage slecht in elkaar zat… Ja sorry, ik heb dyslexie! Oei een foutje hier, een foutje daar… (niet dat een ander zich er druk om zou maken)  Ja sorry, ik heb dyslexie! Pfff… moet ik ook nog mijn vakkennis bijhouden door vakliteratuur te lezen? Hallo! Weet je wel hoeveel energie dat kost? Ik heb dyslexie, weet je nog?!

Fantastisch! Ik had een legitiem middel dat ik inzette om eronderuit te komen, dacht ik . Ondertussen was ik mijzelf flink aan het saboteren door mijn verantwoordelijkheid niet te nemen. Alsof de dyslexieverklaring een soort ‘vrijstellingsbrief’ en ‘joker’ tegelijk was voor wanneer iets mij niet goed uitkwam. (Begrijp me niet verkeerd, voor alle mensen die serieus hinder ondervinden van dyslexie, ik wil niets of niemand hierin bagatelliseren. Dit is slechts mijn verhaal). Mijn groei werd voor een groot deel afgeremd door mijzelf, doordat ik niet mijn verantwoordelijkheid nam. Ik dacht dat ik een ‘joker’ in handen had, maar ik kocht er spreekwoordelijk niets voor. Ik had mij veel beter kunnen ontwikkelen door niet mijzelf te saboteren, door niet naar excuses te zoeken en juist mijn verantwoordelijkheid te nemen. Soms werd het zelfs een soort self-pity talk. ‘Och, ik ben zo zielig’. Ik heb mijzelf in het verleden dermate achter het excuus dyslexie verscholen, alsof ik dyslexie was.

Stop! Ik ben veel meer dan dyslexie. Ik liet het een grote negatieve rol spelen voor een tijd in mijn leven. Ik focuste niet meer op wat ik wel kon en wat ik wel had bereikt. Ik ging mij richten op wat niet lekker liep en saboteerde mezelf daarmee. Als mijn ‘dyslexie-excuus’ niet werkte, dan ging ik zelfs opzoek naar een vervangend excuusmiddel.

Wat is nu de strekking dat ik dit met je deel?

Iedereen heeft wel eens iets wat niet lekker werkt voor een moment of voor een tijdje. Het gaat er niet om waarin je jezelf beperkt. Het gaat erom wat je ondanks alles er nog wel mee kunt. Het belangrijkste is dat je toelaat dat datgene geen negatief onderdeel wordt van jou! In mijn geval ‘deed’ ik dyslexie! Ik had geen beperkingen, ik ‘deed’ de beperkingen. Toen ik stopte met dyslexie te ‘zijn’, had ik geen alibi meer. Ik kon mij niet meer verschuilen achter een excuus. Er was nog maar één mogelijkheid: Groeien!

Dit is één van de vormen van excuses die ik inzette als strategie om angsten uit de weg te gaan en verantwoordelijkheden niet te nemen. Nu jij dit leest vanuit jouw perspectief herken je misschien patronen bij jezelf of denk je misschien ‘wat een onzin, wat overdreven...’. Wist je dat er véél meer vormen van excuses zijn, die continu worden ingezet. Ik weet zeker dat jij er ook genoeg hebt of hebt gebruikt. Ik noem deze aandoening voor het hebben van een vals excuus om geen verantwoordelijkheid te hoeven nemen zelf: ‘Pardonitis’.

Ik geef je een paar vormen als voorbeeld:

• ‘Dat is niet voor mij weggelegd, daar ben ik al te oud voor…’ (Leeftijdspardonitits)

• ‘Diegene heeft maar geluk dat die wéér promotie heeft gemaakt, terwijl ik…’ (Gelukspardontitis)

• ‘Ik doe dat liever niet... (want ik heb dan geen zekerheid en nu wel)’ (Zekerheidspardonitis)

• ‘Dat is niet voor mij weggelegd, daar ben ik niet slim genoeg voor…’ (Intelligentiepardonitis)

• ‘Dat kan ik niet, mijn gezondheid is niet goed genoeg…’ (Gezondheidspardonitis)

Vooral over de laatstgenoemde wil ik aangeven dat wanneer je écht acute pijn of lichamelijke belemmeringen hebt, dit natuurlijk geen vals excuus is. Sowieso is het eens goed om voor jezelf na te gaan wat excuses jou in zijn algemeenheid brengen, maar dat is een andere vraag. Terug naar de lichamelijke klachten. Ga voor jezelf na of je al te lang met een pijntje of ongemak loopt dat je in sommige gevallen best goed uitkomt, zeker niet acuut is en je dit misschien misbruikt om jezelf te saboteren. Je weet zelf het antwoord al! O ja, het uitbuiten van andermans aandacht voor het wél hebben van acute pijn is ook zelfsabotage.   

Fantastisch hè, inzicht in deze zelfsabotage mechanismen. Het mooiste is dat nu je dit weet, kun je het niet niet weten!

Dus, wake up! Houd jezelf, net als ik, niet langer voor de gek en ga weer groeien!